سپهر پیام ، گروه خبر: یکی از اهالی روستای کهنوش تویسرکان با بیان اینکه به علت سرمازدگی بیش از 40 درصد از محصول گردو باغداران از بین رفته است، اذعان کرد: به دلیل مشکلاتی ازجمله آفت درختان، کم‌آبی و غیره حجم گردو این روستا نسبت به سال گذشته بیش از 40 درصد کاهش یافته است.
شهرستان تویسرکان با رنگ سبز زیبایی که دارد ناخودآگاه نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند؛ آنچه باعث شده این شهر به‌عنوان معدن طلای سبز معروف شود باغات بی‌نظیر و سرسبز گردو است. گردوهای تولیدی این شهر از نظر میزان چربی و درصد بالای مغز نسبت به‌کل میوه و سفیدی و درشتی مغز از بهترین گردوهای جهان است. همین خاصیت‌ها و ویژگی‌های برجسته سبب شده توجه مسئولان امر طی سال‌های اخیر بیشتر متوجه تویسرکان شود تا از این ظرفیت خدادادی هم در راستای توسعه اقتصادی و هم در راستای توسعه گردشگری بهره لازم برده شود.
شاید کمتر فردی باشد که تاکنون نامی از گردوی تویسرکان نشنیده باشد، سیاهی دستان، کمر خمیده، بی‌آبی، خشک‌سالی و سرمازدگی خستگی را بر تن باغداران تویسرکان طی سال‌های اخیر چند برابر کرده و سالیان سال است، فهرست بلندبالای مشکلات باغداران تویسرکانی باعث شده که کیفیت و حجم این محصول به طور چشمگیری کاهش یابد.
در همین راستا ابتدا با تعدادی از باغداران تویسرکانی و سپس عضو انجمن تخصصی گردوکاران ایران به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
یکی از اهالی روستای کهنوش تویسرکان با بیان اینکه به علت سرمازدگی، بیش از 40 درصد از محصول گردو باغداران از بین رفته اذعان کرد: به دلیل مشکلاتی ازجمله آفت درختان، کم‌آبی و غیره حجم گردو این روستا نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.
وی اظهار کرد: آفتی به نام کرم خراط باعث شده تا درختان گردوی این منطقه متحمل آسیب شوند و تاکنون اقدامات اندک جهاد کشاورزی در این راستا هم کارساز نبوده است.
این باغدار کهنوشی با بیان اینکه تعداد اندکی از باغداران این روستا اقدام به سرشاخه‌کاری کردند اما بازدهی نداشته است، ابزار کرد: به‌نظر می‌رسد به دلیل آنکه مواد و روشی که برای سرشاخه‌کاری استفاده می‌شود با اقیلم این منطقه سازگاری ندارد و این امر بازدهی را کاهش داده است.
وی با بیان اینکه فرآوری محصول در این روستا انجام نمی‌شود، یادآور شد: یکی از دلایل آن نبود سرمایه‌گذار در روستا است؛ درواقع به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب، محصولات کشاورزی این روستا با قیمت بسیار کم به دلالان فروخته می‌شود.
وی در ادامه ضمن اشاره به عدم صادرات این محصول به کشورهای خارجی، تصریح کرد: به دلیل عدم بسته‌بندی و فرآوری محصولات بیش از نیمی از محصولات کشاورزی این روستا از بین می‌رود.
وی با بیان اینکه حمایت جهاد کشاورزی محدود شده به عرضه کود گیاهی و شمیایی، عنوان کرد: سهمیه هر باغدار آنقدر ناچیز است که اکثر کشاورزان و باغداران مجبوراند خودشان به‌صورت آزاد آن را خریداری کنند.
این باغدار اذعان کرد: سایر ادوات و سموم کشاورزی را باغداران به‌صورت آزاد خریداری می‌کنند و یارانه و کمک هزینه‌ای به کشاورزان اعطا نمی‌شود.
آفت‌هایی که خیال ندارند از بین بروند
دیگر باغدار روستای اشتران شهرستان تویسرکان با بیان اینکه سرمازدگی باعث شده بیش از نیمی از محصولات باغ‌های گردو از بین برود، اظهار کرد: آفت و بیماری درختان هم مزید بر علت شده تا محصولات کشاورزی این روستا آسیب ببینند.
وی خاطر نشان کرد: آفت‌هایی همانند شته و کرم خراط ریشه درختان را خشکانده و سبب شده است که بیش از 50 درصد از محصولات از بین برود.
سرشاخه‌کاری، اقدامی بدون بازدهی در تویسرکان
این شهروند تویسرکانی با بیان اینکه در سال جاری با کمبود آب بی‌سابقه مواجه شدیم، تصریح کرد: کاهش بارندگی وخشک‌سالی سبب شده محصولات از بین برود و یا کیفیت آن به‌طور چشمگیری کاهش یابد.
وی با بیان اینکه سرشاخه‌کاری در این روستا انجام شده است اما تاکنون بازخورد نداشته است، عنوان کرد: به دلیل هزینه‌های زیاد این کار، باغداران تمایلی به انجام این امور ندارند؛ به عبارتی سرشاخه‌کاری را به نفع خود نمی‌دانند.
باغدار روستای اشتران شهرستان تویسرکان بیان کرد: از طرف دیگر به دلیل عدم اطلاعات کافی برخی از روستاییان اقدام به سرشاخه‌کاری نمی‌کنند و به روش‌های سنتی گردوی خود را برداشت و یا پرورش می‌دهند.
وی افزود: با وجود درخواست باغداران و ظرفیت محصولات کشاورزی این روستا، تاکنون فرآوری خاصی انجام نشده که یکی از مهم‌ترین دلیل آن نبود بودجه و سرمایه‌گذاری در این خصوص است.
وی گفت: در سایه نبود صنایع تبدیلی دلالان نهایت بهره را می‌برند تا جایی که محصول را با کمترین هزینه می‌خرند و با بیشترین قیمت در بازار به فروش می‌رسانند.
حتی در همدان گردوی خارجی به فروش می‌رسد
در ادامه عضو انجمن تخصصی گردوکاران ایران با بیان اینکه امروز بازار گردو ایران مملو از گردوی خارجی است، گفت: هزینه بالای تولید و نبود حمایت از باغداران، این ظرفیت را در تویسرکان به نابودی می‌کشاند.
کامبیز محمودی خاطرنشان کرد: عدم استفاده از سم و کود منجر به افزایش آفت در باغات گردو شده است.
وی با تأکید بر اینکه مهم‌ترین خطری که باغ‌های گردوی استان را تهدید می‌کند آفت کرم خراط است که سطح زیر کشت گردو در برخی از مناطق را به‌شدت کاهش داده و این رویه درصورت تداوم می‌تواند یکی از مهم‌ترین زیرشاخه‌های اقتصادی استان را برای همیشه به چالش بکشد، ابراز کرد: تأسف‌بارتر اینکه چاره‌اندیشی مناسبی حداقل برای بازاریابی، جلوگیری از قاچاق و مبارزه با آفت کرم خراط انجام نشده و بازار گردو در نخستین قطب تولیدکننده گردوی کشور کاملاً رها شده است.
این مقام مسئول بیان کرد: دلالی، فروش فله‌ای، عدم بازاریابی و صادرات با برند همدان و به تبع آن تویسرکان، موجب شده که این محصول طی سال‌های اخیر به جایگاه واقعی خود نرسد. محمودی گفت: خوشبختانه عملکرد متولیان در این بخش قابل قبول بوده و دراین‌بین انجمن گردو تویسرکان همت مضاعفی را به کار بسته است.
وی با بیان اینکه البته در بخش‌هایی از باغات شمالی شهرستان اشتباهات در عرصه سرشاخه‌کاری انجام شد که این نواقص نیز در حال اصلاح است، تصریح کرد: دراین‌بین مسئله اصلی آموزش درست و اعتماد‌سازی است که خوشبختانه بخش خصوصی ورود مناسبی داشته و موفق عمل کرده، به‌گونه‌ای که انجمن گردوی تویسرکان در عرصه آموزش از اساتید مجرب کشور ترکیه نیز برای ارائه آموزش به شهرستان دعوت کرد و همچنان این ارتباط و آموزش پابرجا است.
عضو انجمن تخصصی گردوکاران ایران با تأکید بر اینکه واردکنندگان گردوهای قاچاق، بازار بسیار پُرسودی را در اختیار دارند، گفت: گرچه طبق ضوابط واردات گردو ممنوع است اما همانطور که پیشتر عنوان کردم، گردوهای خارجی کاملاً منسجم به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند.
محمودی با بیان اینکه باغداران تویسرکانی حمایت مناسبی از سوی بخش دولتی دریافت نکرده‌اند و گردو برخلاف رقبای خود یعنی پسته و خرما در زمینه جذب سرمایه بسیار عقب مانده است، ابراز کرد: به‌طوری که تقریباً هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری صنعتی و مدرنی برای برندینگ، بسته‌بندی و بازاریابی این محصول در همدان انجام نمی‌شود.
وی با بیان اینکه متأسفانه نسل جدید باغداران کمتر به محصولات خود رسیدگی می‌کنند، اذعان کرد: در این راستا با توجه به اینکه آن طور که شایسته است محصولات کوددهی و سم‌زدایی نمی‌شوند بیشتر از گذشته دچار آسیب می‌شوند.
عضو انجمن تخصصی گردوکاران ایران با بیان اینکه امسال به دلیل سرمازدگی بخشی از گردوی باغداران از بین رفت، مطرح کرد: تعداد کمی از باغداران برای تولید محصول از روش‌های علمی بهره‌مند می‌شوند و لازم است که باغداران مراحل کوددهی، روش آبیاری و سم‌پاشی را به‌طور دقیق اجرا کنند.
حال با توجه به آنچه گفته شد گردو نه‌تنها یک محصول چندمنظوره کشاورزی است بلکه ظرفیتی بی‌بدیل برای بهره‌وری در حوزه گردشگری و صنعتی نیز به‌شمار می‌رود.
معدن طلای سبز ایران باید از ظرفیت این موهبت بزرگ الهی با برنامه‌ریزی‌های دقیق، علمی، کارشناسانه و هدفمند بیشترین بهره‌وری را در مسیر رونق‌بخشی به اقتصاد خود ایجاد کند و این امر جز با همکاری عموم مردم، دستگاه‌های اجرایی مختلف و تشکل‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد محقق نمی‌شود.
سال‌ها است چرخ زندگی مردم شهرستان تویسرکان با «گردو» می‌چرخد، محصولی مهم و استراتژیک که زیر کشت پنج هزار و 500 هکتار از باغات این خطه قرار دارد.
گردو علاوه‌بر اینکه رونق زندگی بسیاری از تویسرکانی‌ها را رقم زده، اما تحت تأثیر برخی مشکلات هم قرار گرفته است؛ از تغییر اقلیم آب‌وهوایی، خشک‌سالی، سرمازدگی و آفات گرفته تا مسائلی چون واردات گردوی خارجی و سوء استفاده از نام گردوی تویسرکان برای فروش گردوهای دیگر! این درحالی است که کیفیت عالی گردوی تویسرکان باعث شده سازمان مالکیت معنوی (WIPO) این محصول را در فهرست جهانی ثبت کند.
حال آنکه در کشور سالانه 300 هزار تُن گردو از سطح 160 هزار هکتار برداشت می‌شود و ایران بعد از چین و آمریکا، جایگاه سوم را در دنیا دارد؛ به‌گونه‌ای که طبق آمارها به‌ازای هر ایرانی سه کیلو و 500 گرم گردو در کشور تولید می‌شود.
از طرفی به‌لحاظ رده‌بندی گردو سومین محصول خشکباری ایران است و درعین‌حال گردوی ایران یکی از کیفی‌ترین گردوهای جهان به حساب می‌آید؛ اما بااین‌حال چنان که گفته شد، واردات قاچاق گردو از کشورهای آمریکا، چین و غیره همانند بقیه محصولات کشاورزی دست گردوکاران ایرانی و به‌ویژه قطب گردوکاری ایران یعنی تویسرکان را در پوست گردو کرده است.
تأسف‌بارتر اینکه طبق منابع خبری عمده واردات قاچاق گردو از طریق بنادر وارد کشور می‌شود، بنابراین اگر نظارت‌ها جدی‌تر نشده و از قاچاق گردوی بی‌کیفیت خارجی جلوگیری نشود، دست 700 هزار باغدار ایرانی در پوست گردو خواهد ماند.
از طرف دیگر وجود آفت درختان و نبود صنایع تبدیلی در روستاهای تویسرکان و همچنین سرمازدگی، خشک‌سالی و غیره باعث شده که باغداران تویسرکان با انبوهی از مشکلات نا امیدتر از همیشه به کار خود ادامه دهند.